Wat is Mindfulness?

De Amerikaan Dr. Jon Kabat-Zinn, Emeritus Hoogleraar aan de University of Massachusetts Medical School heeft als eerste het begrip ‘mindfulness’ uit zijn boeddhistische context gehaald en een acht weken durende training ontwikkeld, de Mindfulness Based Stress Reduction (MBSR).

 

Hij heeft de basis gelegd voor het gebruik van mindfulness door artsen of psychotherapeuten. MBSR wordt door therapeuten gebruikt ter bestrijding van piekeren, depressie of burn-out. Kabat-Zinn heeft bij de ontwikkeling van zijn methode veel ontleend aan de praktijk van Zen. Daarnaast vormt mindfulness een essentieel element in de zogenaamde Derde Generatie Gedragstherapie waarbij mindfulness op een minder strikte en meer pragmatische wijze wordt toegepast dan bij MBCT.

 

Mindfulness wordt op vele manieren beschreven, maar komt eenvoudig gezegd neer op: aandacht schenken aan wat zich voordoet van moment tot moment zonder oordelen wordt mindfulness genoemd. Het tegendeel, mindlessness, is gemakkelijker uit te leggen, want iedereen kent dat maar al te goed. Bijvoorbeeld, je ziet er naar uit ziet om iemand te ontmoeten en als je met die persoon spreekt merkt dat je jezelf bezorgd afvraagt ‘Zeg ik het wel goed’, of ‘Wat zal ‘ie van me vinden’.

 

Kortom je bent dan meer bezig met oordelen over jezelf en mogelijke oordelen van je gesprekspartner, dan dat je aandacht hebt voor die persoon en bemerkt wat er in het gesprek gebeurt. Je bent meer selectief op jezelf georiënteerd, dan op de gehele situatie. Het tegendeel van mindlessness is mindfulness: niet ‘elders zijn’ met je aandacht, maar duidelijk ‘aanwezig zijn’ op dat moment.

 

Mindfulness houdt ook in: niet ‘veroordelend piekeren’, maar de situatie accepteren zoals die nu is. Piekeren kan altijd nog later. Dit klinkt zeer eenvoudig, maar door de vele automatismen van mensen blijkt het in de praktijk vaak moeilijk om met aandacht in het hier en nu te blijven.